De interne oorlog

De interne oorlog (nog een fenomeen dat kan aanzetten tot verslaving, het doodzwijgen van het ‘true self’ volgens Freud).

‘Het belangrijkste onderscheid dat Freud maakt binnen het menselijk brein is dat van ‘id’, ‘ego’ en ‘superego’.

Het ‘id’ is een onderbewust mechanisme dat op twee soorten energie werkt. Ten eerste Eros, de seksuele energie. Daarnaast Tanatos, de woede.

Het ‘ego’ probeert deze twee energieën in bedwang te houden. Hierdoor functioneren veel mensen in hun dagelijks leven normaal. Als het ‘egomechanisme’ zijn werk echter niet goed doet, kan het ‘id’ aan de macht komen. Dit gebeurt onder andere tijdens de slaap. Dromen worden door Freud dan ook gezien als een belangrijke informatiebron voor onderliggende menselijke behoeftes. Gelukkig is het ‘ego’ vaak erg sterk. Zo sterk zelfs, dat veel mensen niet voor hun gedachten uitkomen. Dit komt door weerstand- en verdringingsmechanismen. Deze mechanismen doen nuttig werk, als zij in normale mate voorkomen.

Het ‘superego’ is ten slotte het beeld dat de mensen hebben van hun ideale zelf. Hierin liggen de normen en waarden besloten, die door de omgeving zijn mee gegeven. Het ‘superego’ is de grote tegenstander van het ‘id’ en is gericht tegen de seksuele en agressieve energie. Het ‘ego’ bemiddelt tussen ‘id’ en ‘superego’. (Psychologie online, Hall of Fame Freud)

Als je goed leest, kun je zien dat dit stukje over Freud is geschreven door iemand met een sterk ontwikkeld superego en een wat beperkt inzicht aangaande het werk van Freud.

Ik geef een aantal citaten ter ondersteuning van de eerste stelling:

• 1) ‘Hierdoor functioneren veel mensen in hun dagelijks leven normaal.’
• 2) ‘Als het egomechanisme zijn werk echter niet goed doet, kan het ‘id’ aan de macht komen.’
• 3) ‘Gelukkig is het ego vaak erg sterk. Zo sterk zelfs, dat veel mensen niet voor hun gedachten uitkomen.’
• 4) ‘Het ‘superego’ is ten slotte het beeld dat mensen hebben van hun ideale zelf. Hierin liggen de normen en waarden besloten die door de omgeving zijn meegegeven.’

1

De typering ‘normaal’ duidt er al op dat de schrijver het licht van zijn superego laat schijnen over deze materie. Hij had ook ‘wenselijk’ kunnen gebruiken of ‘sociaal acceptabel’. Iets meer in het gebied dat door het ‘ego’ bestreken wordt, maar toch: hij oordeelt vanuit een norm, niet vanuit een realiteit.

2

In dit citaat moet het egomechanisme kennelijk een pak voor de broek hebben, want het doet zijn werk niet goed. God verhoede dat we onze seksualiteit en woede zouden tonen.

3

Is het ons ego dat maakt dat we niet voor onze gedachten uitkomen? Of is het ons superego dat ons ego bang maakt dat te doen. Het hoort niet namelijk.

Hoeveel verzenuwde typetjes ik al niet tegen ben gekomen onder collega’s. Sommigen springen werkelijk opzij wanneer onze wegen zich op de trappen van het therapeutenkantoor in Amsterdam kruisen. Zij zien mijn modieuze jas, mijn geschoren hoofd, mijn puntlaarzen en vooral: mijn beroemde cliënten.

Ik blijf ze halsstarrig groeten, deze bewakers van de heilige psyche. Dat maakt namelijk dat ze binnen hun superego een splitsing krijgen. Amusant.

4

De normen en waarden die zijn ‘meegegeven’, werden voor een groot deel opgedrongen. Niets ‘meegeven’. Luisteren anders wordt je doodgezwegen, krijg je een klap voor je kop of erger. En ook het beeld van het ‘ideale zelf’ is een misleidende factor. We hebben eerder het beeld van een falend zelf, dan dat we in staat zijn zicht te krijgen op ons ideale zelf. Juist door zo’n typering wordt nogmaals bevestigd dat de auteur, die nog meer te doen had dan Freud samen te vatten, een gehoorzaam ‘id’ heeft dat buigt voor zijn ‘superego’.

En ‘ego’ is door de maatschappij als zo’n veroordeeld begrip geworden dat we ook hier met massale superegoproblematiek te maken hebben