De belangrijke ander

‘A few times in my life I’ve had absolute clarity when for a few brief seconds silence drowns out the noise and I can feel, more than think and things seem so sharp and the world seems so fresh, it’s as though it had all just come into existence. I can never make these moments last. I cling to them but, like everything, they fade. I’ve lived my life on these moments, they pull me back to the present and I realize that everything is exactly the way it is meant to be’

(Uit ‘A single man’ van Christopher Isherwood)

De belangrijke anderen in mijn leven zijn voor het grootste deel onbereikbaar geweest. Mijn diepe verlangen tot hen door te dringen is op de rotsen gestuit. Façades, blokkades, overlevingsgedrag. Creatieve aanpassingen op karakterbepalende kwetsuren bij hen zowel als bij mij, maakten het onmogelijk om tot een bevredigende dialoog te komen.

Ik heb me tot de psychologie gewend, als een monnik gewerkt om therapeut te worden terwijl ik tegelijk in therapie was. Ik heb onderzocht waarom ik de buitenstaander was. Gewapend met al mijn nieuwe kennis maakte ik de beginnersfout om opnieuw het tweegesprek aan te gaan met de geliefden die zo ongrijpbaar bleven in hun menselijkheid. Ze waren verder weg dan ooit. Zelfreflectie paste niet in hun overlevingsstrategie en kritiek was letterlijk uit den boze.

Had ik me daar neer bij kunnen leggen, was er kostbare tijd bespaard. Maar ik was een neurotisch perpetuum mobile van het onthechte kind.

Anamnese:

 Mijn vader stierf op het voetbalveld toen hij zesendertig was. Mijn moeder trok zich zover terug in haar verdriet dat ook zij, na een jaar waarin ik haar nauwelijks te zien kreeg, dreigde dood te gaan van verdriet. Pathologische rouw of ‘rouwreactie’ is de naam van dit verschijnsel in de psychiatrie. Koude termen voor iemand wiens hart er uit is gerukt. Toen ze terug kwam op aarde kon ook ik weer verder met leven. En ik moest de liefde veilig stellen.

‘Haaks staan op’ is het thema. Door mijzelf zo afhankelijk te maken van het welzijn van anderen, vervreemdde ik van mijzelf. Het cliché klopt: ‘Hoe meer je naar de ander beweegt, hoe verder weg je bij je ‘zelf’ raakt. Ik ken de korte momenten die Isherwood in het aanvangscitaat zo prachtig vastlegt. Ze zijn prachtig en tegelijk vol schrijnende onmogelijke belofte.