Door: Meindert Inderwisch
Datum: 24 maart 2023

Co-dependency

Co-verslaving is een term die vaak wordt verward met Co-dependency. Niet onbegrijpelijk overigens.

Co-dependency wordt zowel vertaald als medeafhankelijkheid als overafhankelijkheid. Omdat het begrip Co-dependency zo samen hangt met verslaving, wordt het vaak aangezien voor Co-verslaving.

Daar waar verslaving een facet vormt van Co-dependency, geldt dit ook voor Co-verslaving. Alle goudvissen zijn vissen, maar niet alle vissen zijn goudvissen.

Co-verslaving is in de eerste plaats een ‘collusie’, een niet symmetrische relatievorm, maar eerder een complementaire waarbij de ene partner verslaafd is en de andere niet. Dit neemt niet weg dat zowel de verslaafde als zijn niet verslaafde partner beiden kunnen lijden aan de aandoening Co-dependency.

Een aantal belangrijke facetten van Co-verslaving die tezamen een zeer specifieke variant vormen van Co-dependency:

  1. Vaak is er sprake van een geheime verstandhouding bij het koppel. Het is niet ongebruikelijk dat de niet-verslaafde zijn/haar partner in bescherming neemt. Dit kan zich uiten in het samen verborgen houden van de verslaving en desgewenst leugens daarover vertellen. Nog destructiever wordt het wanneer de niet-verslaafde zich ‘bekeert’ en mee gaat doen aan het misbruiken van middelen of het zich overgeven aan andere verslavingen die de partner er op na houdt.
  2. Veel partners vertonen obsessief gedrag en zijn totaal gefixeerd op de verslaafde hetgeen zich onder meer uit in het controleren van sms-verkeer, computergeschiedenis en e-mailverkeer.
  3. Als de verslaafde partner in ontkenning is, kan de Co-verslaafde daarin meegaan en zodoende de eigen waakzaamheid en intuïtie onderdrukken.
  4. Emotionele chaos kan zich voordoen omdat de bijkomende stress leidt tot vergeetachtigheid, isolement, verwarring omtrent de eigen gevoelens en een ervaren van totale machteloosheid.
  5. Omdat verslaafden doorgaans meesters zijn in manipulatie en hun creativiteit grote vormen aanneemt wanneer het gaat over het leiden van een schijnbestaan, is het voor de Co-verslaafde zeer verleidelijk of zelfs onontkoombaar om daar een rol tegenover te plaatsen zoals die van martelaar, held, redder of slachtoffer. Het ultieme dreigement – het verlaten van de verslaafde partner – wordt zelden tot nooit uitgevoerd.
  6. De partner van de verslaafde kan zichzelf zoveel verantwoordelijkheid of schuld toedichten dat hij de rol van ouder op zich neemt.
  7. De partner van de verslaafde gaat vaak mee in het passieve gedrag en verliest, net als de verslaafde iedere vorm van interesse of betrokkenheid tot er een gemeenschappelijke apathie ontstaat.
  8. Een andere kant – die tegen de vervlakking in lijkt te gaan – is die van de Co-verslaafde die zeer agressief gedrag kan gaan vertonen. Moordlust en het aangaan van affaires zijn geen uitzondering bij deze vorm van overbelasting of verzet.
  9. Het libido – de behoefte aan seks – neemt drastisch af en ook andere gevoelens vervlakken, zelfs  tot op het niveau van depressieve stoornissen.

Co-verslaving is een aandoening die net als verslaving, vergelijkbare effecten heeft op de chemie in de hersenen. Uiteindelijk maakt de Co-verslaafde door de voortdurende afwisseling van zorg, betrokkenheid, fixatie en de daarop volgende rust ook chemische stofjes aan in de hersenen die een verslavend effect hebben.