De zin en benadering van therapie

Amor & Psyche, de mythe

Psyche was een koningsdochter wier schoonheid zo groot was, dat Aphrodite jaloers op haar werd. Zij zond haar zoon Eros (Amor) naar haar toe, met de opdracht om Psyche verliefd te laten worden op de lelijkste man ter wereld. Eros werd zelf echter verliefd. Hij bezocht haar elke nacht, maar verbood haar hem te zien. Terwijl hij sliep stak zij een lamp aan, maar morste een druppel olie, waarop hij ontwaakte. Als straf moest Psyche welhaast onmogelijke taken in dienst van Aphrodite volbrengen. Tenslotte werd Psyche onsterfelijk en baarde Eros een dochter, Voluptas.

Een psychologische interpretatie

Wanneer Psyche het taboe verbreekt door de lamp te gebruiken om Eros te zien in de duisternis, is dit een poging om haar bewustzijn uit te breiden voordat ze er klaar voor is.
De mythe van Amor en Psyche kan worden geïnterpreteerd als een verhaal over de rijping van het bewustzijn. Het waarschuwt ervoor dat we niet moeten trachten tot deze staat te komen via ‘kortere wegen’ aangezien dit verreikende gevolgen kan hebben. Bewustzijn kan niet in een vloeiende beweging worden verworven. In het verlangen naar een volwassen bewustzijn, zet men zijn bestaan op het spel, net als Psyche doet wanneer ze zichzelf, vanuit haar wanhoop, probeert te doden. De onvoorstelbare ontberingen die Psyche moet verdragen, geven een beeld van de beproevingen die de mens moet doorstaan om de hoogst mogelijke psychische eigenschappen (Psyche) in de echt te verbinden met de seksualiteit (Amor).
Veel van onze psychische problemen komen voort uit ongeduld. We verdragen de impasse – ook wel vruchtbare leegte genoemd – niet wanneer we op een punt in ons bestaan zijn aangeland waar we verder willen omdat oude patronen of situaties ons wanhopig, depressief of angstig maken. Er zijn geen kortere wegen die leiden tot een rijper bewustzijn, hoezeer we daar ook naar verlangen.

Wie geduldig is en het werk wil verrichten zal in therapie langzaam, maar zeker nieuwe grond maken die leidt tot blijvende veranderingen. Pas dan kan de impasse worden verlaten en de explosie plaatsvinden die de weg vrijmaakt naar een leven dat meer vervulling biedt.
Tijdens dit proces zullen we ontdekken dat iedere kleine stap lonend is en lang niet zo traag of saai blijkt te zijn als we aanvankelijk vermoedden.
Dit ‘kleine’ bewegen is nodig om nieuw gedrag te integreren in ons dagelijks bestaan. Versnellen door middel van kunstgrepen is zinloos. We zetten dan slechts een nieuwe façade op die de oude vervangt en zijn daar, in de zoektocht naar de bevrediging van onze behoeften, niets mee opgeschoten. De buitenwereld zal er even op reageren, maar wanneer we ons bestaansrecht moeten ontlenen aan de goedkeuring van anderen wordt het onmogelijk te leven naar wat ons diepste verlangen voorschrijft.

Wat dat betreft is het de moeite waard de woorden van Arnold Beisser, Gestaltfilosoof, ter harte te nemen: ‘The more I try to be who I am not, the more I will remain the same.’

Bronnen: Het cultureel woordenboek / Bruno Bettelheim: ‘The uses of enchantment’